İsmet Kaptan

İsmet kaptan Datça'nın en eski denizcilerinden,Babadan

balıkçı.Aynı yaştaki balıkçıların çoğu artık denize gitmi-

yor o hala var gücüyle çocuklarına yardım ediyor,saba-

hın dördünde pareketesini atıyor,gelince de dinlenmek

yok paraketeler elden geçiyor,kopanlar yerine konuyor,

yaralı misinalar ayıklanıyor.Onun uzmanlık alanı ince

parakete,salagöz,karagöz,fangri gibi balıkları yakalıyorlar.

Parakete atmadıkları zaman ağlar tamir ediliyor,çalışmaz-

san ,uğraşmazsan bu işten ekmek yiyemezsin.

Dip sırtısı(orfoz-sinağrit-akya)

Bu sırtı ile Orfoz,Lahos,Akya,Sinağrit gibi balıkları yakala-
yabilirsiniz. 0.90 lık100 kulaç misina mantara sarılırucuna
4cm lik bir sağlam fırdöndü bağlanır.Bundan sonra 0.70 lik
misinadan 3 er cm lik fırdöndülere bağlı birer kulaçlık misi-
nanın ortasına 70 grlık kurşunlar konularak,altı-yedi kez
tekrarlanır.Bu sayı derinliğe bağlı olarak artırılabilinir.Yine
fırdöndü bağlanarak 7-7,5 kulaç uzunluğunda ek beden
eklenir.Bu takımla 15-20 mlik dibikayalık kıyılarda 1-1,5
mil hızla gidilir.Kayık hareket edince yemden başlayarak
25-30 kulaç denize bırakılır,takılma olursa belirli bir kulaç
içeriye alınarak ayarlanır,tabii bu ayarlamayı kayalık yer-
lerde yaparsanız oltanızı dipte bırakır gelirsiniz.Bu durum-
larda derinliği gösteren aygıtlar çok işe yarar.Tabii yöreyi
çok iyi tanıyan balıkçılar tecrübeleriyle dibe taktırmadan
sırtı çekebilirler.Sırtı işi tecrübe ister,bir çok balıkçı üşenir-
ler veya sırtı ilgilerini çekmez aslında çok net bir balık ya-
kalama şeklidir.Ne kadar acemi olursanız olun bir zaman
gelir ummadığınız bir balığı yakaladığınızı görüverirsiniz.
Hiç olmazsa balığa gidip gelirken çekebilirsiniz.Yem derdi
yok rapalalar yeterli.Akya avında daha önce de bahsetmiş-
tim canlı yem(sübye,kalamar,zargana)daha iyi netice verir.
Denize bırakılan misinanın uzunluğu,kurşunların sayısı,hız
gibi faktörler gittiğiniz derinliğe ve dip durumuna göre de-
ğiştirilir.Tabii yemler kullandığınız durumlarda balık yeme
dokunduğunda hemen çalınma yapmamalı,biraz boşluk
verip çekmeli,yemi yutsun ve iyi takılsın.Balık çolgu veya
kakıç yardımıyla içeri alınmalı.
DİKKAT:sırtı çekerken misinayı elinize dolamayın,gerek-
tiğinde denize atacak durumda tutun.Aniden bir kayaya
takılma,çok büyük bir balığın sunması tehlikeli sonuçlar
doğurabilir.Bir de yanınızda her zaman sıkıştığınızda uza-
nabileceğiniz kesici bir alet olmalı.

Oltaların bakımı

Bugün balıkçı arkadaşlarla sohbetetmek için limana indim,
konuşurken konu kaçan balıklara geldi.Büyük bir balık(bü-
yük ihtimalle akya)koparıp götürmüş oltayı.Bu çoğu balıkçı-
nın başına gelir ,çoğu da ihmal sonucu oluyor.Bir misina za-
man içinde eski gücünü kaybediyor,kayalara sürten kısımlar
zayıflıyor,daha çok da fırdöndü kalitesiz oluyor veya zamanla
suda çürüyor.Hangi balık avında olursa olsun eski misinaları
kullanmamalı,hem zayıflıyor hem de esnekliğini kaybediyor.
Ara sıra kontrol etmeli özellikle akya gibi büyüklüğünün ne
kadar olacağı bilinmeyen balıklarda bu çok önemli. Fırdöndü
avın büyüklüğüne uygun olmalı,kaliteli alınmalı,zaman zaman
değiştirilmeli.Malzemenin ucuzuna kaçarsanız balığı kaçırırsınız,
öyle birfırsat da uzun zaman gelmeyebilir.O balığın değeriyle o
malzemeden kaç tane alınır.Olta iğnelerini de markalı ve sağlam
olanlardan seçmeli,arada bir yenisini bağlamalı,zamanla yıpranır
balığın zorlamasıyla çıkar gider.Şimdi balık avcılığının en verimli
zamanları rastgelsin diyorum balıkçı arkadaşlara.

Balık Bulucular

Bugün balık buluculardan bahsedeyim size,bu konuyla
ilgili deneylerimden.Balıkçılıkla ilgili dergileri takip eder-
ken bu konuyla ilgilendim ve araştırmaya başladım.
Hem bütçeme uygun olmalıydı hem de kaliteli.İnternetten
fiatlarını,özelliklerini öğrendim ,benim beğendiğim model
o an için firmalarda yoktu,sonra Amerika'dan geldi gidip
aldım.Balıkçılık yaşamımın son yıllarında radar veya balık
bulucu denen bu aletlerden yararlandım.Derinliği göste-
riyor,zeminin özelliklerini,suyun ısısını falan.Almak için
araştırdığım sıralarda dergilerde şöyle bir uyarı vardı;
balığı gösterecek diye bu aletlerden almayın,bunlar size
balığın yaşadığı alanları bulmanızı sağlarlar,böylece zaman-
dan kazanırsınız vs yazılar okudum.Bu uyarılarda gerçek
payı büyük,ama büyük teknelerdeki balık bulucular daha
gelişmişlerdir.Ben balık bulucum yokken daha çok balık
yakalıyordum.Bu aleti aldığım ilk zamanlar bayağı farketti
daha sonra tersine dönmeye başladı.Daha önce deneyleri-
mizle bulduğumuz kayalık yerlerde avlanıyorduk oltaları-
mız değişik yerlere düşüyordu.Şansımız artıyordu,balık
bulucumuz olunca hep kayalara atma gibi bir şartlanma
oluyor,oltalar kayalara sıkça takılır oluyor.Yalnız dedikle-
ri gibi dipteki canlı yerleri bulmanda faydası çok.Balıklar
büyük orta olarak görülüyor.Hareketin canlı olduğu yer-
leri seçiyorsun.Parekete ile avlanmada yardımı oluyor.
Denemeler sonucu aracın özelliklerini tanıyabiliyorsun.
Buna da pek vakit bulunmuyor..Gidip gelirken geçtiğim
yerleri inceliyordum.Araç ses dalgaları yayıyor çarptığı
cisimlere göre ekranda şekiller oluşuyor.Tabii gösterdiği
şekillerden sen biraz önce geçmiş oluyorsun.Kullandığın
açıya göre bir alanı görebilirsin balık daire şeklindeki bu
alanın herhangi bir yerinde olabilir.Benim balık bulucum
20 ve 45 dereceli idi.20 derece daha dar bir alanıgösteri-
yor fakat daha derin bir alanı tarıyor.45 derece derinlik
artınca orta sularda faydalı olur.Alınacak bulucular en az
iki açılı olmalı.Benimki 450 m yi gösteriyordu bu normal
buralarda çok fazla derinlerde avlanmıyoruz.Bozuk ve
dalgalı havalarda gösterdiği derinlik azalır.Sonuç olarak
balık bulucular faydalı balıkçılar için ama çok fazla şey
beklememek lazım.Bir de bana şöyle bir olumsuz etkisi
oldu;eskiden balıktan boş dönünce balık yokmuş der
teselli bulurduk.Ama bu aletler kayığında olunca iri iri
balıklar altında geziyor yakalanmıyor,balık vardı yakala-
yamadım oluyorsun.Tabii bu neknolojik gelişmeler iyi
güzel de balıklara hiç şans bırakmıyor,gün geçtikçe de-
nizlerimiz kuruyor.Radarları olmadan önce Datça'ya ge-
len yabancı balıkçılar balık yuvalarını burada birilerin-
den öğrenmeye çalışırlardı.Bulamadılar mi giderlerdi.
Şimdi çok gelişmiş balık buluculara sahipler,balığı ve
kayaları görerek ağlarla çeviriyorlar.Balığınhiç şansı yok.

Akya avı

Akya Güney Ege ve Akdenizde sıkça rastlanılan bir balıktır.
Zaman zaman diğer denizlerde de görülebilir.Datça'da Mayıs
ve bu aylarda daha sonra sonbahar darastlanır.Bazen tek
ama genelde sürüler halinde gezerler.Balık avlarken kayığı-
mızın altından geçen 15-20 kg lıkakyaları çok gördük.Hemen
canlı sübyeleri bırakmamıza rahmen bakmadılar bile.Gördü-
ğüm kadarıyla kalabalık olduklarında yeme sunmuyorlar.Ya
o anda canlı yemlerin peşinde olduklarından ya da bir sürü
davranışı bunun bilimsel bir izahını bilmiyorum.Bir tanesini
yakaladıktan sonra 3-5 tanesinin peşinden geldiğine şahit
oldum.Daha önce de bahsettiğim gibi kayalık yerlerde olurlar
genelde.Sırtı çekerken kayalık yerlerden geçerken özellikle
burunlarda dikkatli olmak gerekir.Hangi balığın peşinden
giderseniz gidin burunlar daima balıkların oyalandıkları yer-
lerdir.Akya sırtısında 20-30 m lik derinlikler başarılı olabile-
ceğiniz derinliklerdir.Bu mevsimlerde Akyaların 5 m lik sula-
ra kadar kıyılara yaklaştığını bizzat gördüm.Kendim de daha
önce yazdığım gibi bir çok kez Akya yakaladım,bunların çoğu-
nu uzatma dediğim avlanma şekliyle yakaladım.Sırtı ile de ya-
kaladığım oldu.Sırtı çekmek apayrı bir iş,kıyıları dolaşarak sa-
atlerce gidiyorsunuz yakalayamazsanız bir kaç denemeden
sonra bıkarsınız,ama bir tane yakaladınızmı artık bırakamaz-
sınız,çok değişik bir zevki var.Ben bu sırtı işine çok fazla gir-
mezdim,gelir giderken şansa çekerdim.Ama bazı arkadaşlar
sırf bu işle uğraşırlar.Akif ağbi de Akya'yı sırtı ile çokça yaka-
layanlardan.Bugün limana indiğimde Akya sırtısı hazırlıyordu
bu yazıyı yazmak ordan aklıma geldi.Onun sırtısında oltalar-
dan bir metre sonra büyük birfırdöndü var.3,5 kulaç sonra
yine bir fırdöndü.Her 3,5kulaçta 150 şer gramlık kurşun ol-
mak üzere 3 kurşun kullanıyor,bu ağırlıklarla 20-30 m derin-
liklerde sonuç alıyormuş.Bu kurşunları ayarlamak artık biraz
sizin deneylerinize,suların durumuna vs kalıyor.Yoksa kitap-
larda,dergilerde bir çok bu konuda yazılar,resimler var zaman
zaman hepsini denedim ama bizim bu sularda bizim bu yön-
temler daha başarılı oluyor.Benim küçük bir balıkçı dükkanı
açacak kadar malzemem var bir depoyu kaplamış durumda.
Ne görsem aldım,denedim çoğunu kullanamadım.Sırtılar için
yapma balıklar,Akya için de var denemedim bile.Akya'nın
sunduğu saatler sabahın erken saatleri ve öğleden sonra 3-4
gibi.Bizim buralarda öğleden sonraki zamanda daha verim
alınıyor.Oltalar balığın iriliğine göre 6-7 numara.Fırdöndü
ler sağlam battal tabir edilenlerden.Misina çoğunlukla 90 lık
bazen 80 likde kullanıyorlar.Kullanılan malzemeler sıkça
gözden geçirilmeli,Akya sert ve büyük bir balık olduğu için
en küçük bir hatada kurtulur gider.Sunduğunda sakin olmak
önemli ben çoğunlukla sırtı çekerken balığın sunduğu anda
bir boşluk verir sonraasılırım,bir zararını görmedim,pek balık
kaçırdığım olmazdı.Bazıları balık sunar sunmaz sertçe asılır,
olta iyi geçmez veya balık yemi yutmamış olur.Bazen balıklar
yemin ucundan tutarlar biraz salarak yutmalarını sağlarım.